wikibackup/fa/پارچ-موبایل.md

---
title: دماوند
description: پارچ موبایل (دماوند)
published: true
date: 2025-02-09T12:07:24.928Z
tags: پارچ لینوکس, پارچ موبایل
editor: markdown
dateCreated: 2025-02-09T11:27:19.377Z
---


# **پارچ موبایل (اسم رمز: دماوند)**  

**پارچ موبایل** (با اسم رمز **دماوند**) یک توزیع لینوکس برای گوشی‌های هوشمند است که به‌عنوان نسخه‌ی موبایلی **پارچ لینوکس** توسعه یافته است. **پارچ لینوکس** (مخفف **پرشین آرچ**) خود یک توزیع **آرچ بیس** است که با هدف ایجاد یک سیستم‌عامل **مینیمال، انعطاف‌پذیر و سبک** برای کاربران فارسی‌زبان و توسعه‌دهندگان لینوکس ساخته شده است.  

**پارچ موبایل** همان ایده‌ها و اصول **پارچ لینوکس دسکتاپ** را به دنیای موبایل می‌آورد و به کاربران اجازه می‌دهد که از یک **سیستم‌عامل کاملاً متن‌باز و مینیمال** روی گوشی‌های هوشمند خود استفاده کنند. این پروژه از **کرنل مین‌لاین** (Mainline Kernel) بهره می‌برد و تلاش دارد تا جایگزینی آزاد برای سیستم‌عامل‌های بسته‌ی موبایلی ارائه کند.  

## **توسعه و پشتیبانی**  
پارچ موبایل توسط **جامعه‌ی پارچ لینوکس** توسعه داده می‌شود و در حال حاضر در **مراحل اولیه‌ی توسعه** قرار دارد. مانند پروژه‌های مشابهی نظیر **PostmarketOS** و **Mobian**، این توزیع هنوز در حال تکمیل ابزارهای لازم برای یک تجربه‌ی پایدار روی گوشی‌های موبایل است. هدف این پروژه، ارائه‌ی یک محیط کاملاً **متن‌باز، انعطاف‌پذیر و کنترل‌شده توسط کاربر** است که به کاربران اجازه می‌دهد بدون وابستگی به سیستم‌عامل‌های بسته، از یک **لینوکس واقعی** روی موبایل خود استفاده کنند.  

پارچ موبایل بر پایه‌ی **آرچ لینوکس** ساخته شده و از **مدیریت بسته‌ی Pacman** بهره می‌برد. این یعنی کاربران می‌توانند همان تجربه‌ی مدیریت بسته‌ی آرچ را روی موبایل خود داشته باشند و از مخازن گسترده‌ی نرم‌افزاری آن استفاده کنند. 

### تاریخچه توسعه

پارچ موبایل در ابتدا به عنوان یک انشعاب از پارچ آرم که در سال ۱۴۰۲ ایجاد شد در تیم پارچ مورد بحث قرار گرفت و در انتهای سال ۱۴۰۲ بر روی PocoPhone F1 با استفاده از کرنل پست‌مارکت او اس اجرا شد.

سپس در سال ۱۴۰۳ پارچ موبایل بر روی دستگاه‌هایی نظیر Poco X3 Pro و همچنین PinePhone نیز اجرا شده و اکنون به عنوان یک بخش جدی از اکوسیستم پارچ درحال توسعه است.


## **ویژگی‌ها و قابلیت‌ها**  

پارچ موبایل ویژگی‌هایی را ارائه می‌دهد که آن را از سایر سیستم‌عامل‌های موبایلی متمایز می‌کند:  

### **۱. کرنل مین‌لاین**  
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های پارچ موبایل، استفاده از **کرنل مین‌لاین** است. برخلاف بسیاری از توزیع‌های لینوکسی موبایل که از کرنل‌های قدیمی و دستکاری‌شده‌ی اندروید استفاده می‌کنند، پارچ موبایل از کرنلی بهره می‌برد که به‌صورت مستقیم در پروژه‌ی اصلی **لینوکس مین‌لاین** توسعه می‌یابد. این باعث بهینه‌سازی بهتر، پایداری بیشتر و امنیت بالاتر در مقایسه با کرنل‌های بسته و قدیمی می‌شود.  

### **۲. سیستم‌عامل مینیمال و سبک**  
مانند نسخه‌ی دسکتاپ پارچ لینوکس، پارچ موبایل نیز **یک توزیع مینیمال و سبک** است که به کاربران اجازه می‌دهد کنترل کاملی روی سیستم داشته باشند. هیچ‌گونه **بسته‌ی غیرضروری یا نرم‌افزارهای اضافه** به‌صورت پیش‌فرض نصب نیست و کاربر می‌تواند سیستم خود را دقیقاً مطابق نیازهایش شخصی‌سازی کند.  

### **۳. مدیریت بسته‌ی Pacman**  
همانند **آرچ لینوکس**، پارچ موبایل نیز از **مدیریت بسته‌ی Pacman** استفاده می‌کند که یکی از سریع‌ترین و قوی‌ترین مدیر بسته‌ها در دنیای لینوکس است. این امکان باعث می‌شود کاربران بتوانند به‌راحتی بسته‌های مورد نیاز خود را نصب و به‌روزرسانی کنند.  

### **۴. انعطاف‌پذیری بالا و پشتیبانی از شخصی‌سازی**  
پارچ موبایل به کاربران پیشرفته این امکان را می‌دهد که سیستم‌عامل خود را کاملاً مطابق میلشان تنظیم کنند. کاربران می‌توانند **میزکارهای مختلف، بسته‌های نرم‌افزاری دلخواه را روی گوشی خود اجرا کنند.  

## **پشتیبانی از دستگاه‌ها**  
در **فاز اولیه**، پارچ موبایل به‌طور رسمی برای **۵ دستگاه مین‌لاین** عرضه خواهد شد. این دستگاه‌ها به‌گونه‌ای انتخاب شده‌اند که از **کرنل مین‌لاین** پشتیبانی کنند و بتوانند بهترین تجربه‌ی ممکن از پارچ موبایل را ارائه دهند.  

در آینده، کاربران خواهند توانست **پارچ موبایل را از طریق PostmarketOS یا Mobian روی دستگاه‌های دیگر پورت کنند**. این یعنی اگر دستگاه شما به‌صورت رسمی پشتیبانی نشود، همچنان می‌توانید با کمی کار روی آن، پارچ موبایل را اجرا کنید.  

## **مقایسه با پروژه‌های مشابه**  
پارچ موبایل در دسته‌ی توزیع‌های **لینوکس موبایلی متن‌باز** قرار می‌گیرد که هدفشان ارائه‌ی جایگزینی برای سیستم‌عامل‌های بسته مانند **اندروید و iOS** است. برخی از پروژه‌های مشابه عبارتند از:  

- **PostmarketOS** – یک توزیع لینوکس سبک برای موبایل که بر پایه‌ی Alpine Linux ساخته شده است.  
- **Mobian** – نسخه‌ی موبایلی Debian که برای گوشی‌های لینوکسی توسعه داده شده است.  
- **Ubuntu Touch** – توزیعی از اوبونتو که برای موبایل توسعه یافته اما بر پایه‌ی کرنل‌های اندرویدی است.  

برخلاف برخی از این پروژه‌ها، پارچ موبایل کاملاً **آرچ بیس** است و از **مدیریت بسته‌ی Pacman** و مخازن رسمی آرچ لینوکس بهره می‌برد. همچنین، استفاده از **کرنل مین‌لاین** آن را به گزینه‌ای آینده‌نگرانه‌تر تبدیل می‌کند.  

## **ویژگی‌های اختصاصی پارچ موبایل**  

پارچ موبایل علاوه بر ویژگی‌های استاندارد یک توزیع آرچ بیس، مجموعه‌ای از **ابزارهای اختصاصی** را نیز در اختیار کاربران قرار می‌دهد که تجربه‌ی کاربری را به سطح بالاتری می‌برد.  

### **۱. پاستور (PaStor) – استور رسمی پارچ لینوکس**  
پاستور (PaStor) استور اختصاصی پارچ لینوکس است که امکانات پیشرفته‌ای را برای **مدیریت و نصب نرم‌افزارها** در اختیار کاربران قرار می‌دهد. برخلاف سایر توزیع‌های لینوکسی که فقط یک روش محدود برای نصب برنامه دارند، **پاستور از چندین منبع مختلف پشتیبانی می‌کند:**  

✅ **AUR Support** – امکان نصب مستقیم بسته‌های AUR (Arch User Repository)، مشابه تجربه‌ی نسخه‌ی دسکتاپ آرچ لینوکس.  
✅ **Downgrade Support** – امکان بازگشت به نسخه‌های قدیمی‌تر برنامه‌ها در صورت نیاز.  
✅ **F-Droid Support for Waydroid** – پشتیبانی از مخزن F-Droid برای نصب برنامه‌های اندرویدی روی **Waydroid**.  
✅ **Flatpak Integration** – اجرای نرم‌افزارهای Flatpak به‌صورت ایزوله و مستقل از سیستم.  
✅ **Sideloading** – امکان نصب مستقیم بسته‌های نرم‌افزاری بدون نیاز به مخازن آنلاین.  
✅ **AppImage Support** – پشتیبانی از فرمت **AppImage** برای اجرای برنامه‌ها بدون نیاز به نصب.  


---  

### **۲. ParchBootstrap – ابزاری برای ساخت ایمیج‌های نصب‌پذیر**  
یکی دیگر از ابزارهای اختصاصی پارچ موبایل، **ParchBootstrap** است. این ابزار به کاربران و توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا **ایمیج‌های سفارشی‌شده‌ی پارچ موبایل** را ایجاد کنند و آن را روی دستگاه‌های مختلف نصب کنند.  

🔹 **ویژگی‌های ParchBootstrap:**  
- **ساخت ایمیج‌های نصب‌پذیر از پارچ موبایل** برای استفاده در دستگاه‌های مختلف.  
- **پورت کردن پارچ موبایل روی گوشی‌های جدید** با کمترین تغییرات ممکن.  
- **ساخت نسخه‌های سفارشی** متناسب با نیاز کاربران.  

ParchBootstrap این امکان را می‌دهد که **کاربران و توسعه‌دهندگان، نسخه‌ی مخصوص خود از پارچ موبایل را ایجاد کنند** و آن را روی دستگاه‌های مختلف تست و اجرا کنند. 
## **وضعیت کنونی و برنامه‌های آینده**  
پارچ موبایل هنوز در مرحله‌ی **توسعه‌ی فعال** قرار دارد. ابزارهای اصلی مورد نیاز برای اجرای این سیستم‌عامل روی موبایل در حال تکمیل شدن هستند و جامعه‌ی پارچ لینوکس در حال کار بر روی **بهینه‌سازی عملکرد، درایورها و پشتیبانی از سخت‌افزارهای بیشتر** است.  

در آینده، تیم توسعه‌ی پارچ موبایل قصد دارد:  
- **پشتیبانی از دستگاه‌های بیشتر** را اضافه کند.  
- **محیط‌های کاربری مختلف** را برای استفاده روی موبایل بهینه‌سازی کند.  
- **ابزارهای مدیریت سیستم موبایلی** را بهبود بخشد.  
- **مستندات و راهنماهای پورت کردن سیستم به دستگاه‌های جدید** را منتشر کند.  

## **چگونه می‌توانیم کمک کنیم؟**  
پارچ موبایل یک پروژه‌ی **متن‌باز و جامعه‌محور** است. اگر شما یک **توسعه‌دهنده، تستر یا علاقه‌مند به لینوکس موبایلی** هستید، می‌توانید در توسعه‌ی این پروژه کمک کنید. برخی از راه‌های مشارکت:  

- **تست و گزارش باگ‌ها**  
- **کمک در توسعه و بهینه‌سازی کرنل و درایورها**  
- **مستندسازی و نوشتن راهنما برای کاربران جدید**  
- **ایجاد پورت‌های جدید برای دستگاه‌های دیگر**  

برای پیوستن به پروژه، می‌توانید به **مخزن رسمی پارچ موبایل در گیت‌لب پارچ** یا کانال‌های ارتباطی جامعه‌ی پارچ لینوکس مراجعه کنید.